Het Higgs Deeltje

Lecture-performance, zes Kodak carrousel diaprojectoren, houten plateau, 160 dia’s, projectiefolie, staaldraad, wasknijpers, twee krantenartikelen, Fotofestival Schiedam in Stedelijk Museum Schiedam oktober 2016

Al jaren is Roos gefascineerd door het Higgsdeeltje, een elementair deeltje. Na een zoektocht van bijna een halve eeuw werd het eindelijk gevonden in de deeltjesversneller in van Cern. Het verklaart waarom materie massa heeft, het is een verbindende kracht die alles bepaalt wat we om ons heen zien. Als je dat op subatomair niveau kan vinden, kan je dat ook in het geval van de mens? Wat maakt dat je er bent of niet bent?
Met deze vragen als uitgangspunt maakte Roos lange cirkelvormige wandelingen, maar in plaats van antwoorden te vinden, vond zij tijdelijke cirkels in het landschap.

Hieruit kwam de lecture-performance Het Higgs Deeltje voort. De geschiedenis van de wetenschappelijke zoektocht naar het Higgsdeeltje is hierin verbonden aan filosofische vragen en associatieve beelden. Toeschouwers zitten in een ‘analoge beeldjesversneller’ waarbij dia’s rondom hen verschijnen. Van Geffen loopt in cirkels tussen het publiek door, terwijl ze vertelt over de wetenschappelijke zoektocht naar het Higgsdeeltje en de cirkelvormige wandelingen, verweven met persoonlijke verhalen en filosofische vragen. Na dit verhaal verschijnen en verdwijnen de projecties van de tijdelijke cirkels rondom het publiek, net zoals in CERN’s deeltjesversneller de deeltjes ontstaan en vervallen.

Roos van Geffen: “Al jaren ben ik gefascineerd door het Higgsdeeltje; een subatomair deeltje, waardoor andere deeltjes massa krijgen. Het is een onzichtbare kracht, die materie bij elkaar houdt. Na een decenialange zoektocht werd het Higgsdeeltje uiteindelijk gevonden in de 27-kilometerlange deeltjesversneller van CERN. Als je die kracht op subatomair niveau kan vinden, kan dat dan ook bij de mens? Wat maakt dat je er bent of niet? Met die vraag maakte ik cirkelvormige wandelingen van 27 kilometer in het rond op Terschelling, in Amsterdam, Spanje en Griekenland. Ook liep ik in de Cairngorm Mountains in Schotland, precies daar waar Peter Higgs in 1964 zijn baanbrekende idee kreeg. In plaats van antwoorden te vinden kwam ik overal cirkels tegen, tijdelijke cirkels in het landschap. Bijvoorbeeld een zwerm vogels die precies in een cirkel vliegen, een boom, die, weerspiegelt in water samen met zijn schaduw een perfecte cirkel vormt.”

Fragment uit de performance-lecture:

“In de natuurkunde bestaat geen objectiviteit. We kunnen onszelf niet wegcijferen. Wij zijn deel van de natuur
Dus als je de natuur bestudeert, onderzoek je jezelf.
Dus in wezen is de fysica, natuurkunde, de studie van de structuur van het bewustzijn. (…)

“Ik nader de top van de Cairngorm, de blauwe berg. Ik voel de druppels op mijn wangen, regen op mijn wimpers. Mijn oog, mijn bewustzijn als verbindende kracht. Het zoekende oog dat het landschap afspeurt naar de oneindige tijdelijke cirkel als antwoord. Higgs zag wat ik zag. De wolken drijven laag over, mist tegen de berghelling even onstaat een wolkencirkel; lege ruimte omringd door waterstofdeeltjes.” 

Eind 2021 verscheen bij de tentoonstelling Sporen, bij Galerie De Kolk de publicatie Het Higgsdeeltje; een leporello van 220cm in gesigneerde oplage van 50 voor 35€, mail voor info.